۱۳۸۹ مهر ۱, پنجشنبه

تشبيه نارسا و غیر منطقی در قران

ايه 64 و 65 سوره الصافات

آن درختى است كه از قعر آتش سوزان مى‏رويد (۶۴)
ميوه‏اش گويي چون كله‏هاى شياطين است (۶۵)

در ايه فوق ميوه درختان جهنمي به کله هاي شياطين تشبيه شده است. اما اين تشبيه نارسا غير منطقي است. زيرا هدف از تشبيه واضح کردن ترسيم افراد از يک موضوع و يا يک شي است. بنابر اين "مشبه به" بايد در ذهن مخاطب شناخته شده باشد.
براي مثال اگر کسي نداند که شراب چيست ممکن است به وي پاسخ داده شود که "شراب چون خون است" . حال اگر مخاطب بداند که "خون" چيست ميتواند در ذهن خود ترسيمي از "شراب" داشته باشد. ولي اگر "مشبه به" براي مخاطب ناشناخته باشد او نميتواند شراب را در ذهن ترسيم کند. بنابراين منطقي نيست که براي اشنايي مخاطب با يک شي ان را به يک شي مبهم که براي او ناشناخته است تشبيه کنيم.
در دو ايه فوق الذکر اين اتفاق رخ داده و الله بيان داشته است که ميوه درختان جهنمي چون کله هاي شياطين است. حال اين سوال براي مخاطب پيش مي ايد که کله هاي شياطين چگونه است؟ پاسخ شما به اين سوال چيست؟! دقيقا مانند اين است که کسي ادعا کند که ميوه هاي درختان بهشتي مانند سر جبرييل است. "مشبه به" در هر دو مورد برای مخاطب ناشناخته است و بدین جهت تشبیه نارسا و غیر منطقی است.